Αμαζόνες και Μονόκεροι

Αμαζόνες, οι θρυλικές γυναίκες πολεμίστριες.
Ο μύθος τους παραμένει μέχρι σήμερα ζωντανός γοητευτικός γεμάτος μυστήριο, συνεχίζοντας να εξάπτει και την πιο αδιάφορη φαντασία.
Τις πρωτοσυναντούμε στον Τρωικό Πόλεμο, να παίρνουν το μέρος των Τρώων και να πολεμούν εναντίον των Αχαιών.
Τις συναντούμε στους άθλους του Ηρακλή και του Θησέα, στην περίφημη Αμαζονομαχία, στην εκστρατεία του Διόνυσου, στις θρυλικές διηγήσεις για την Ατλαντίδα…
Ποιες ήταν όμως οι Αμαζόνες; Υπήρξαν στην πραγματικότητα; Πού κατοικούσαν; Πώς ζούσαν; Πώς λειτουργούσε η μητριαρχική τους κοινωνία; Ποια ήταν τα πιστεύω τους; Πώς χάθηκαν; Ερωτήματα χωρίς απαντήσεις?
Η μήπως όχι?

Οι Αμαζόνες έχουν συμμετάσχει σε πολλούς μύθους. Η δημιουργία τέτοιων μύθων έχει δημιουργήσει ερωτηματικά στους ερευνητές. Στις μέρες μας, θεωρείται ότι οι Αμαζόνες δεν ήταν απλά ένας μυθικός λαός, ένα αποκύημα της φαντασίας, αλλά ένας ιστορικός λαός.
Βασίλισσες και πολεμίστριες του μακρινού παγωμένου Βορρά.Μπορούσε να τις παντρευτεί μόνο ένας Βασιλιάς που θα τις νικούσε σε μια μονομαχία θανάτου...
Ή ο Βασιλιάς θα νικούσε και θα παντρευόταν την Βαλκυρία.  ή  θα έψαχναν για νέο Βασιλιά στην χώρα του. Γεννημένες για να δοξαστούν και να πάρουν μια θέση στα παλάτια της Βαλχάλα...

Το 1542, μια ομάδα Ισπανών στρατιωτών με επικεφαλής τον Φρανθίσκο ντε Ορελιάνα βρισκόταν σε εξερευνητική αποστολή στη Βραζιλία, όταν βρέθηκε αντιμέτωπη με κάτι πραγματικά εκπληκτικό.
Στις όχθες ενός ποταμού κυκλώθηκε από μια ομάδα πολεμιστών, που είχαν για αρχηγό τους μια πανέμορφη γυναίκα. «Ήταν ψηλή, μυώδης, ορμητική, και το μοναδικό ρούχο πάνω της ήταν ένα κομμάτι ύφασμα».
Έτσι την περιέγραψε στο ημερολόγιό του ο Γασπάρ ντε Καρβαχάλ, ο χρονικογράφος της αποστολής. Μόλις ξεπέρασαν την αρχική τους έκπληξη, οι Ισπανοί συνειδητοποίησαν ότι αντίκριζαν μια Αμαζόνα.
Σε ανάμνηση αυτής της συνάντησης, το ποτάμι ονομάστηκε Ποταμός των Αμαζόνων (Αμαζόνιος).


Ο μύθος των Αμαζόνων, ένα από τα πιο συναρπαστικά μυστήρια της αρχαιότητας, το οποίο εξακολουθεί να σαγηνεύει.
Ποικίλες μαρτυρίες για την ύπαρξή τους απαντώνται σε διαφορετικούς λαούς και εποχές.
Οι Κινέζοι χρονικογράφοι μιλούν για χώρες κατά μήκος της Κασπίας Θάλασσας και γειτονικές με την Ινδία, τις οποίες διοικούσαν γυναίκες.
Πλούσιες σε θρύλους γυναικών πολεμιστών είναι και οι παραδόσεις του Κουρδιστάν και των Βαλτικών Χωρών. Από την πλευρά τους, οι Πορτογάλοι εξερευνητές το 16ο αιώνα αναπολούσαν συναντήσεις με φυλές Αμαζόνων στην Αιθιοπία και στη Ζιμπάμπουε.
Ο μύθος των Αμαζόνων δεσπόζει στην Ασία μεταξύ της Κασπίας Θάλασσας και του Εύξεινου Πόντου. Μετά τον Όμηρο, αμέτρητοι είναι οι ιστοριογράφοι και οι ποιητές που μίλησαν για ένα λαό γυναικών πολεμιστών «δυνατών όπως οι άντρες». 

Μια αρχαιολογική αποστολή που πραγματοποιήθηκε στα σύνορα της Ρωσίας και του Καζακστάν έφερε στο φως, κοντά στην πόλη Πακρόβκα, μια σειρά από πενήντα θολωτούς τάφους που χρονολογούνται από το 4ο αιώνα π.κ.ε.
Στους γυναικείους τάφους οι αρχαιολόγοι, εκτός από κοσμήματα και κτερίσματα, ανακάλυψαν όπλα, βέλη και στρατιωτικά εμβλήματα. Δίπλα στους γυναικείους σκελετούς βρέθηκαν τυπικά σύμβολα εξουσίας: περιδέραια, ιερές πέτρες και αντικείμενα θρησκευτικών τελετών.

Πολλοί σκελετοί τους είχαν στραβές γάμπες, Χαρακτηριστικό επαγγελματιών» ιππέων. Οι ιδιαιτερότητες όμως δε σταματούν εδώ.
Επιπλέον, κοντά στους αντρικούς σκελετούς βρέθηκαν σκελετοί βρεφών. Ούτε ένας τους δε βρέθηκε θαμμένος δίπλα σε γυναίκες, ένδειξη ότι η ανατροφή των παιδιών ήταν αποκλειστικά αντρική υποχρέωση.
Ποιες ήταν και από πού έρχονταν οι γυναίκες που βρέθηκαν θαμμένες μαζί με τον πολεμικό εξοπλισμό ο οποίος παραδοσιακά προορίζεται για άντρες;
Σε ό,τι αφορά στην καταγωγή τους, ο Ηρόδοτος είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικός. Ο Έλληνας ιστορικός, που έζησε τον 5ο αιώνα π. Χ., εξιστορεί τη μάχη ανάμεσα στους Έλληνες που οδηγούσε ο Ηρακλής και στις Αμαζόνες.
Στο τέλος της σύγκρουσης οι νικητές στρατιώτες ισοπέδωσαν τη Θεμίσυρα, την πρωτεύουσα του βασιλείου των θηλυκών πολεμιστών, και πήραν αιχμάλωτες στα πλοία τους τις εχθρούς που επέζησαν
Όμως, οι γυναίκες εκείνες δεν έφταναν ποτέ στην Αθήνα. Κατάφεραν να διαφύγουν: επωφελήθηκαν μιας θαλασσοταραχής και αποβιβάστηκαν στις ακτές της Μικράς Ασίας. Από την επιμειξία τους με τους Σκύθες γεννήθηκε ο λαός των Σαυροματών. Παρ’ όλα αυτά, οι νεαρές Αμαζόνες δεν εγκατέλειψαν τις πολεμοχαρείς συνήθειές τους. Ο Ηρόδοτος εξηγεί ότι κάθε φορά διεκδικούσαν δυναμικά τα «αντρικά» πολεμικά τους δικαιώματα από τους Σκύθες συντρόφους τους.

“Εμείς τοξεύουμε, ρίχνουμε το ακόντιο και καβαλάμε το άλογο. Ποτέ δε μάθαμε τις γυναικείες δουλειές. Οι Σκύθες γυναίκες σας, αντίθετα, δεν πάνε στο κυνήγι ούτε πουθενά αλλού, παρά κυκλοφορούν μόνο με άμαξες και αφιερώνουν το χρόνο τους στις γυναικείες ασχολίες”

Σύμφωνα και με άλλες μαρτυρίες, στο λαό των Σαυροματών οι γυναίκες πολεμούσαν δίπλα στους άντρες και δεν μπορούσαν να παντρευτούν αν δεν είχαν σκοτώσει στη μάχη τουλάχιστον τρεις εχθρούς. Ο νομαδικός τρόπος ζωής δικαιολογεί τέτοιου είδους ήθη και έθιμα. Όπως εξηγεί η Τζανίν Ντέιβις Κίμπαλ, οι υποχρεώσεις των γυναικών στους νομαδικούς λαούς ήταν πιο πολύπλοκες από εκείνες των αντρών συντρόφων τους. «Όφειλαν να προετοιμάζουν το φαγητό, να ανατρέφουν τα παιδιά και να προσέχουν τα ζώα. Επίσης, μάθαιναν να ιππεύουν και να χειρίζονται τα όπλα. Συχνά αναλάμβαναν το ρόλο του σαμάνου και του θεραπευτή, μια θέση εξουσίας».
Ίχνη της ισότητας των δύο φύλων στο χειρισμό των όπλων συναντιούνται και σε άλλους ευρασιατικούς λαούς. Γυναίκες πολεμιστές αναφέρονταν και πριν από τον Ηρόδοτο.
Ο Όμηρος τις  μνημονεύει στην Ιλιάδα, συμπεριλαμβάνοντας τις Αμαζόνες στον κατάλογο όσων συμμάχησαν με τους Τρώες εναντίον των Αχαιών. Οι θρύλοι γι´ αυτές είναι πολλοί. Η σωστή ετυμολογία της λέξης  προέρχεται από το «αμάζώσαι»: «εκείνες που ζουν μαζί», όπως ακριβώς έκαναν οι γυναίκες πολεμιστές.

Πριν από περίπου τέσσερις χιλιάδες χρόνια αναπτύχθηκε στην Ευρώπη ένας μητριαρχικός πολιτισμός βασισμένος στην αγροτική παραγωγή και στην αρχή της ισότητας.
Αυτή η αρχαϊκή κοινωνία έσβησε πιθανόν με την κάθοδο των ινδοευρωπαϊκών φύλων, γύρω στο 3.500 π. Χ. Συνεπώς, οι Αμαζόνες θα ήταν ό,τι απέμεινε από τη γυναικοκρατούμενη Αρκαδία.

ΜΟΝΟΚΕΡΟΙ
Οι Mονόκεροι αντιπροσώπευαν πολλά πράγματα: Πολύ συχνά αρετές όπως η αγνότητα και η ειλικρίνεια.
Ήταν πολύ περήφανοι για να πιαστούν ζωντανοί.
Σαν σύμβολο του φεγγαριού, το πλάσμα αυτό ανήκε στη Θεά Άρτεμη (στα λατινικά Diana), που ήταν Θεά της σελήνης και του κυνηγιού.
Στην Ινδία ο Μονόκερως είχε σημαντικό ρόλο, αν κρίνουμε από τις προφορικές και γραπτές παραδόσεις του τόπου.
Το μυθικό ζώο εμφανίζεται ήδη από την προϊστορική περίοδο Harappa. Στο Ινδικό βιβλίο “Mahabharata” συναντάμε το “Rishi Ekasringa”, τον δικό μας Μονόκερο, να συνυπάρχει με τα υπόλοιπα ζώα του δάσους.
Σύμφωνα με την ινδική παράδοση, γεννήθηκε από μια γαζέλα, που ήπιε το γόνιμο νερό μιας λίμνης

...Σαν ένα λιοντάρι που τη βασιλική του δύναμη,
ένας περήφανος κι ατίθασος Μονόκερως αψηφά,
του τρομερού του εχθρού για ν’ αποφύγει
την παράτολμη επίθεση και την οργισμένη βία
σ’ ένα δέντρο τον παραφυλάει
και σαν τον δει μ’ όλη του τη δύναμη να τρέχει
γλιστρά στο πλάι.
Και πάνω στα κούτσουρα χτυπιέται
για να μην μπορούν το κέρατο να του πάρουν
όταν οι εχθροί του βίαιου αυτού ζώου τ’ αποζητούν
αν και στον δυνατό το νικητή πλούσια γιορτή προσφέρει..
Οι στίχοι αυτοί βρίσκονται στο Βιβλίο ΙΙ,Ωδή V χρονολογούνται από τον δέκατο έκτο αιώνα

Δαίμονας της αγνότητας
Ο μονόκερως είναι το εμβληματικό ζώο της Λιλίθ.
Δεν αφήνει ποτέ να το δουν, ούτε να τον αιχμαλωτίσουν.
Τοποθετημένο στο μέτωπό του, το μονόκερο, εμπνέει την εικόνα μιας φαλλικής γυναίκας – πνευματικά – παραδοσιακά, συνδυάζεται με την εξαϋλωμένη αγάπη και την αγνότητα, εξ ου και η παρουσία του στην εικονογραφία της ευγενούς αγάπης.
Προικισμένη η Λιλίθ με τη δύναμη να ξεσκεπάζει την ανηθικότητα στα όντα, ακόμα και την παραμικρή αλλοίωση στη λάμψη του διαμαντιού, αντιπροσωπεύει την παρθενία, την άφθαστη τελειότητα.
Έτσι, δημιουργεί μια ενοχλητική αναζήτηση στην καταδίωξη αυτού του ιδεώδους της αγνότητας, ψάχνοντάς το μέσα στους άλλους και σ’ αυτή την ίδια, χωρίς συμβιβασμό, αυταρέσκεια, αναζητά διαφάνεια γι’ αυτήν, αναζητά τον άγνωστο πυρήνα του όντος.

Όταν δεν κατανοηθεί, η απογοητευμένη Μαύρη Σελήνη δε συμβιβάζεται, αποξενώνεται, θέτει αποστάσεις αδιάβατες, εμπόδια ανυπέρβλητα, απαγορεύει, δημοσιεύει νόμους, δημιουργεί ταμπού.
Γίνεται απλησίαστη, γοητευτική, μορφή αινιγματική, απομονωμένη για πάντα μέσα στην αγνότητα της Σιωπής της.
Είναι η Απούσα που κανείς δεν μπορεί ν’ αγνοεί.

Στις μεταγενέστερες δυτικές παραδόσεις, το γόνιμο νερό θα γινόταν το δηλητηριώδες νερό που μπορούσε να εξαγνιστεί με το κέρας του Μονόκερου.
Συστατικά αυτού αλλά και άλλων παλιών ινδικών μύθων, έχουν επηρεάσει τις γραπτές παραδόσεις της Μεσοποταμίας, επίδραση ιδιαίτερα αισθητή στο έπος του Γκιλγκαμές. Και εδώ εμφανίζεται ο Μονόκερος, όχι όμως σαν το ινδικό υβρίδιο, αλλά σαν ένα κοινό ζώο, όπως μπορεί κανείς να δει στις ζωγραφικές αναπαραστάσεις της Μεσοποταμίας.
Μετά από αυτή την εποχή, εμφανίζεται και σε ασσυριακά μνημεία σαν ταύρος με αψιδωτό κέρας και χαίτη στο λαιμό.