Οι θεότητες με τις οποίες οι Αμαζόνες συνδέονται στενά στη λατρεία και στους μύθους είναι ο Άρης και η Άρτεμις. Ο Διόδωρος τις ονομάζει συντρόφους της Αρτέμιδος στο κυνήγι ,και αναφέρει ότι πρόσφεραν θυσίες στην ταυροπόλο Άρτεμι . Η στενή σχέση των Αμαζόνων με τη θεά του θανάτου εξηγείται από τη μυθική τους ουσία, διότι όπως η Άρτεμις, έτσι κι αυτές φέρνουν τον θάνατο και φονεύουν τους άνδρες· έτσι εξηγείται και η σχέση των Αμαζόνων με την ταφική λατρεία και τα επιτύμβια μνημεία. Η σχέση των Αμαζόνων με τον Απόλλωνα είναι σκοτεινή και μάλλον χαλαρή.
Στην πόλη Πύρριχο στη Λακωνία μαζί με την Άρτεμι τιμούσαν και τον Αμαζόνιο Απόλλωνα, του οποίου λατρευτικό ομοίωμα είχε αφιερωθεί από τις νύμφες του Θερμώδοντος . Όταν ο Ηρακλής τέλειωσε με επιτυχία την εκστρατεία του στον Θερμώδοντα, αφιέρωσε τα λάφυρα του στον Απόλλωνα, στους Δελφούς . Η Αιολική πόλη Γρύνεια πήρε την ονομασία της από την Αμαζόνα Γρύνη, πού τη βίασε εκεί ο Απόλλων. Όπως η σχέση του Απόλλωνος με τις Αμαζόνες έτσι και η σχέση του Διονύσου με τις νύμφες είναι άλλοτε φιλική και άλλοτε εχθρική . Στην Αθήνα, στον λόφο του Αρείου Πάγου βρισκόταν το ιερό των Αμαζόνων (το Αμαζόνειον), στην περιοχή των τάφων τους και σωζόταν στήλη με την επιγραφή: ΑΜΑΖΟΝΙΣ ΣΤΗΛΗ. Επίσης , πρίν από τα «Θησεία», γιορτή αφιερωμένη στον Θησέα, οι Αθηναίοι θυσίαζαν στις Αμαζόνες , «η τε γινομένη πάλαι θυσία ταις Αμαζόσι προ των Θησείων»).
Οι Αμαζόνες υπήρξαν αγαπητό θέμα της εικονιστικής τέχνης και της ζωγραφικής. Ήδη από το τέλος του 7ου π.Χ. αιώνα και τα μέσα του 6ου π.Χ. αιώνα υπάρχουν μελανόμορφα αγγεία με παραστάσεις των αγώνων των Αμαζόνων με τον Ηρακλή, τον Θησέα και τον Αχιλλέα.
Γνωστή είναι η ερυθρόμορφη κύλικα του ζωγράφου της Πενθεσίλειας (από την Αμαζόνα πήρε το όνομα και ο ζωγράφος) που βρίσκεται στο Μόναχο και απεικονίζει τον Αχιλλέα να σκοτώνει την Πενθεσίλεια, καθώς και ο κρατήρας του ζωγράφου των Νιοβιδών με παράσταση Αμαζονομαχίας, που βρίσκεται στο Παλέρμο. Ονομαστά ήταν τα αγάλματα της τραυματισμένης Αμαζόνας των τεσσάρων καλλιτεχνών του 5ου π.Χ. αιώνα: του Πολυκλείτου (αντίγραφο η Αμαζών του Καπιτωλίου), του Κρησίλα, του Φειδία και του Φράδμονος. Αμαζονομαχία παριστανόταν στην ασπίδα της Παρθένου Αθηνάς στον Παρθενώνα, στην Ποικίλη Στοά (του Πολυγνώτου, Μίκωνος ή Παναίνου), στον θρόνο του χρυσελεφάντινου Δία στην Ολυμπία, στον ναό του Απόλλωνος της Φιγαλείας (σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο), στον ναό του Ασκληπιού της Επιδαύρου, στο Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού, στον ναό της Λευκοφρυηνής Αρτέμιδος στη Μαγνησία (επί Μαιάνδρω), στο ηρώο της Λυκίας (σήμερα μουσείο της Βιέννης), σε σαρκοφάγους, όπως π.χ. στη σαρκοφάγο του Μ. Αλεξάνδρου (Μουσείο Κων/πόλεως) και σε πλήθος αγγεία του 4ου π.Χ. αιώνα, από τα οποία μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι: η πελίκη του Αμβούργου (μέσα 4ου π.Χ. αιώνα), όπου παριστάνεται ο φόνος της Πενθεσίλειας και μία υδρία στο Λένινγκραντ που δείχνει μια νικήτρια Αμαζόνα επάνω σε λευκό άλογο, στο κέντρο του πεδίου της μάχης, ενώ δεξιά και αριστερά της αγωνίζονται άλλες Αμαζόνες. Την προτίμηση αυτή από την αττική τέχνη του 5ου και του 4ου π.Χ. αιώνα στο θέμα της Αμαζονομαχίας, δηλ. του αγώνα των Ελλήνων εναντίον ενός ασιατικού έθνους, αποδίδει η σύγχρονη έρευνα στο γεγονός ότι οι παραστάσεις Αμαζονομαχίας θεωρήθηκαν από τους Έλληνες της κλασικής περιόδου ως συμβολικές παραστάσεις του ιστορικού αγώνα των Ελλήνων εναντίον των Περσών.
Η πλέον κοινή εξήγηση μας λέει ότι η λέξη είναι ελληνική και σημαίνει «χωρίς στήθη, άστηθες», παραπέμπει δε, πιθανώς, στην προαναφερθείσα συνήθεια των Αμαζόνων να κόβουν το ένα στήθος κατά την παιδική ηλικία για να μπορούν να τραβάνε ανεμπόδιστα τη χορδή του τόξου προς τα πίσω ή για να μεταφέρουν όλη τους τη δύναμη στο δεξί ώμο και χέρι, το οποίο χρησιμοποιούσαν για να χειρίζονται τα όπλα. Μπορεί, φυσικά, να παρουσιάζονταν άστηθες, είτε επειδή έδεναν και πίεζαν το ένα τους στήθος μ’ ένα φαρδύ λουρί από δέρμα ή ύφασμα για να μην τους στέκεται εμπόδιο, όπως κάνουν καμιά φορά και οι σημερινές τοξοβόλοι, είτε γιατί ήταν απλώς τόσο καλά γυμνασμένες στο δοξάρι, ώστε ο ώμος και οι μύες της πλάτης τους να αναπτύσσονται σε τέτοιο βαθμό που να ελαχιστοποιούνται τα στήθη τους.
Η δεύτερη κατά σειρά πιο διαδεδομένη εξήγηση της λέξης «Αμαζόνα» μας λέει ότι είναι αρμένικη και σημαίνει «γυναίκες της σελήνης». Αυτό οδηγεί σ’ έναν ολόκληρο κόσμο πιθανοτήτων ως προς την απαρχή τους σαν ιέρειες διαφόρων θεοτήτων της σελήνης. Ο Ντόναλντ Σόμπολ πιστεύει ότι το όνομα θα μπορούσε να αναφέρεται στην ινδική θεά Ούμα και παραδίδει τη σύναψη Ούμα Σούνα=«παιδιά της Ούμα». Η Άμαστρις (μία πρώιμη αποικία στη Μαύρη Θάλασσα) γίνεται έτσι «γυναίκες της Ούμα» (Στρι=γυναίκα). Μια άλλη ετυμολόγηση της λέξης θα μπορούσε να είναι φοινικική από το Αμ=«μητέρα» και Άζον ή Άδον=«κυρίαρχος», από όπου παράγεται το Αμάζον=«μητέρα-κυρίαρχος». Ο Σόμπολ υποθέτει ότι οι Αμαζόνες θα μπορούσαν να είναι γυναίκες της Εφέσου, οι οποίες «παράτησαν το θέρισμα για τον πόλεμο», ετυμολογώντας από το αμάω=«θερίζω» και το ζώναι= «ζώνες». Όμως η σωστή ετυμολογία της λέξης ήταν μάλλον διαφορετική και κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από το «αμαζώσαι»: «εκείνες που ζουν μαζί», όπως ακριβώς έκαναν οι γυναίκες πολεμιστές.
Τον 4ο αιώνα π.Χ. η Θάληστρις, μία αμαζόνα από την Υρκανία του Καυκάσου, άκουσε ότι ένας μεγάλος ήρωας και στρατηγός γύριζε από την Ινδία όπου είχε εκστρατεύσει και περνούσε από την περιοχή της: το όνομά του ήταν Μέγας Αλέξανδρος. Αποφάσισε τότε να πάει να τον βρει με διακόσιους περίπου στρατιώτες, επιθυμώντας να συνευρεθεί μαζί του και να αποκτήσει μία παντοδύναμη κόρη. Πέρασαν μαζί δεκατρείς μέρες κυνηγώντας λιοντάρια και κάνοντας έρωτα, αλλά δυστυχώς η Θάληστρις πέθανε λίγο αργότερα και δεν κατάφερε να πραγματοποιήσει το όνειρό της: το παιδί δεν γεννήθηκε ποτέ. Πολλοί ισχυρίζονται ότι αυτή η ιστορία δεν είναι παρά ένας μύθος και ότι η πραγματική Θάληστρις ήταν μία νομάδα βασίλισσα του πολέμου από τη Βακτριανή, η οποία προσφέρθηκε στο Μέγα Αλέξανδρο από τον πατέρα της.
<< ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ, ΕΙΧΕ ΚΑΙ Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙ ΤΟΥ.Υπάρχει βέβαια και ή ερμηνεία εκείνη τού μύθου των Αμαζόνων πού τις ταυτίζει με τις δυνάμεις της φύσης:
ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΕΜΑΘΕ ΑΡΓΟΤΕΡΑ ΒΕΒΑΙΑ. ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΗΤΑΝ ΧΡΙΣΜΕΝΗ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΦΥΛΗΣ ΑΜΑΖΟΝΩΝ >>.
« Ήσαν φαίνεται εν αρχή αί Αμαζόνες αί προσωποποιηθείσαι φυσικαί δυνάμεις της γονιμοποιήσεως, τά άφθονα ύέτια ύδατα, άτινα είσδύοντα εις τους κόλπους της γης γονιμοποιούσιν εις αυτούς πάντα τά σπέρματα της φυτικής βλαστήσεως, είναι αί νεφέλαι με τους πολλούς μαστούς, τών οποίων τό άφθονον γάλα και ρέει εις τήν γήν και τρέφει πάσαν ζωικήν ύπαρξιν, τούτο μαρτυρούσι καί τά υπό τού Διοδώρου αναφερόμενα ονόματα των Αελλα { Θύελλα } καί Κελαινώ { σκοτεινόν νέφος }, από τών μαστών τών οποίων ρέει άφθονος ή βροχή. Αίθεοποιηθείσαι καί προσωποποιηθείσαι αύται φυσικαί δυνάμεις, αίτόσον ευεργετικοί, ώς θεαί της καταιγίδος, ήτις φθείρει και καταστρέφει πάσαν ζωικήν ύπαρξιν και πασαν βλάστησιν, έρχονται εις σύγκρουσιν προς τάς Θεότητας του φωτός καί τού ηλίου, αίτινες είναι αί εύεργέτιδες ωσαύτως Θεότητες πάσης βλαστήσεως καί πάσης ζωικής υπάρξεως » { Μεγ. Ελληνική Εγκυκλοπ. τόμ. Δ. σελ. 142 }.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου